علل ناباروری در زنان می‌تواند بسیار متنوع باشد و از جنبه‌های مختلفی می‌توان آن ها را مورد بررسی قرار داد. تشخیص دقیق علت ناباروری نیاز به بررسی توسط یک پزشک متخصص در زمینه ناباروری دارد. پس از تشخیص، روش‌های درمانی متناسب با علت مشخص شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشاوره با پزشک و تیم درمانی می‌تواند به زوج‌ها کمک کند تا علل خاص ناباروری را درک کرده و گزینه‌های درمانی مناسب را بررسی کنند.
علل ناباروری در زنان
یکی از مهم ترین عوامل در بارداری خانم ها، تعیین زمان تخمک گذاری است که یک خانم باید از زمان تخمک گذاری برای بارداری خود مطلع باشد و چنانچه روز آن را از یاد برده باشند باید به یک متخصص زنان حاذق مراجعه نماید تا از آن اطلاع پیدا نماید. باید ذکر کرد که تخمک فقط تا 100 ساعت بیشتر زنده نمی باشد و باید با اسپرم فعال عمل لقاح را انجام دهد تا منجر به تشکیل جنین شود. متخصص زنان با تجربه توصیه می کند که در تمام ساعاتی که تخمک زنده است باید عمل باروری صورت گیرد.
معمولا خانم ها به منظور افزایش جمعیت خانواده خود باید با همسرانشان همراه باشند. بارداری مقدمات زیادی دارد. یکی از آن ها تعیین زمان تخمک گذاری می باشد که یک خانم باید از زمان تخمک گذاری برای بارداری خود مطلع باشد و چنانچه روز آن را از یاد برده باشد باید به یک متخصص زنان حاذق مراجعه نماید تا از آن اطلاع پیدا نماید. باید ذکر کرد که تخمک فقط تا 100 ساعت بیشتر زنده نمی باشد و باید با اسپرم فعال عمل لقاح را انجام دهد تا منجر به تشکیل جنین شود. متخصص زنان با تجربه توصیه می کند که در تمام ساعاتی که تخمک زنده است باید عمل باروری صورت گیرد.
اصلی ترین نشانه های نازایی خانم ها را بشناسید
- سیکل قاعدگی نامنظم و غیرطبیعی
- قطع شدن چرخه قاعدگی
- قاعدگی دردآور
- وجود برخی از مشکلات پوستی
- تغییرات هورمونی
- ناهنجاری در میل جنسی
- افزایش ناگهانی وزن
- ترشحات شیری رنگ از سینه
- داشتن درد در رابطه جنسی
اختلال در تخمک گذاری
حدود 39 درصد علل ناباروری در زنان اختلال در تخمگ گذاری می باشد. برخی از خانم ها ممکن است تخمگ گذاری نکنند و یا تخمگ گذاری آن ها کم و یا نامنظم باشد. زمانی که تخمک گذاری صورت نگیرد، عمل لقاح نیز انجام نمی شود و این امر باعث ناباروری در زنان می شود. زمان تخمک گذاری مهم است. چنانچه خانمی دارای سیکل قاعدگی منظم باشد و هر ۲۷ روز یک بار این پروسه در او اتفاق بیفتد، وسط این ۲۷ روز تخمک گذاری صورت می گیرد. اگر روز اول چرخه قاعدگی را روز شروع در نظر بگیریم از روز ۸ تا ۱۹ باید عمل مقاربت انجام شود تا منجر به تشکیل لقاح گیرد.
تحقیقات پزشکی نشان می دهد که دهه چهارم عمر هر خانمی با کاهش قدرت باروری او منجرمی شود . زیرا هورمون ها دچار تغییراتی می شوند که به پروسه باروری تاثیر مستقیم می گذارد. اما در آقایان فقط وجود برخی از بیماری ها و یا اضافه وزن باعث کاهش پروسه باروری می شود.
آندومتریوز
آندومتریوز یعنی رشد بافت داخلی رحم در نقاطی بیرون از رحم . آندومتریوز در تمامی مراحل ناباروری تاثیر منفی دارد و سبب اشکال در تخمک گذاری می شود و باعث بسته شدن لوله های رحمی و تغیر شکل لوله‌های فالوپ می شود. تقریبا 70 در صد زنانی که مبتلا به آندومتريوز می باشند نابارور هستند .
اختلال در لوله های رحمی
ممکن است لوله های رحمی برخی از زنان به علت عفونت و آندومتریوز و چسبندگی های ایجاد شده در لگن بعد از جراحی و یا به دلیلی بارداری خارج از رحم به طور کامل و یا تا حدی بسته شده باشند. در این حالت اسپرم ها به تخمک نمی رسند. حدودا 30 درصد علل ناباروری در زنان، اختلال در لوله های رحمی می باشد
مشکلات دستگاه ایمنی بدن
ممکن است دستگاه ایمنی بدن دچار مشکل باشد و این امر تاثیر بسیار زیادی در ناباروری زنان دارد. تشخیص و درمان این بیماری ها بسیار سخت می باشد. در برخی از خانم ها ماده ای به اسم آنتی بادی بر علیه اسپرم مردان ترشح می شود که این ماده باعث از بین بردن و غیر فعال کردن اسپرم ها می شود و در برخی مواقع باعث سقط خود به خود جنین می شود
اختلال درگردن رحم يا رحم
وجود برخی از اختلالات در گردن رحم موجب ناباروری در زنان می شود. مانند کیفیت نامناسب ترشحات رحم و عفونت های گردن و رحم و مشکلات مربوط به ساختمان بدن و همچنین تومورهای بدخیم رحم و زخم های ایجاد شده در دیواره رحم از علل ناباروری در زنان می باشد
سایر عوامل
عوامل دیگری نیز ممکن است موجب ناباروری زنان گردد که ارتباطی به دستگاه تناسلی زنان ندارند مانند:
- بیماری هایی که در سلامت جسمی و روحی فرد تاثیر گذار می باشند
- مصرف الکل و سیگار
- انجام ورزش های سنگین و شدید
- لاغری و چاقی بیش از اندازه
- اختلال هورمونی در بدن، مانند هورمون‌های تیروئید و آدرنال
عدم تخمک گذاری و نازایی
برخی مشکلات در فرآیند تخمک گذاری خلل ایجاد کرده و تخمک گذاری رخ نمی دهد و در نتیجه باعث نازایی در زن می شود. این مشکلات به شرح ذیل می باشد:
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- نارسایی زودرس تخمدان
- ازدیاد هورمون پرولاکتین
- نارسایی غدد تیروئید و فوق کلیه
ناباروری در مردان نیز وجود دارد. همچنین ممکن است به علت وجود مشکلات مشترک باشد.
مهم ترین عامل ها به دو قسمت تقسیم می شوند:
- فاکتورهای مردانه که حدود 45 درصد موارد با شامل می باشد.
- فاکتورهای زنانه که 45 درصد موارد را شامل می شود.
- 10 درصد هم کلا هر در نفر مشکل دارند.
در صورتی که مشکل از زن باشد باید به دلایل ایجاد نازایی بپردازد. در این مطلب قصد داریم درباره ناباروری در زنان و علل آن به طور مفصل بپردازیم.
مراحل تشخیص ناباروری در زنان
- اولین کاری که پزشک انجام می دهد این است که برای آقا آزمایش اسپرم تجویز می شود که اسپرم باید حرکت، تعداد و شکل نرمال باید داشته باشد.
- در مرحله بعد آزمایش هورمونی برای خانم تجویز می شود. رزرو تخمدان خیلی مهم است که با یک آزمایش ساده مشخص می شود.
- لوله های رحمی با عکس رنگی رحم چک می شود و همچنین با سونوگرافی های ترنس واژینال کیست های رحمی و تخمدانی بررسی می شود.
- همچنین شکل رحم و دیواره های رحمی نیز با عکس های رنگی بررسی می شود که در این موارد می توان فاکتورهای تخمدانی، فاکتورهای مربوط به تخمک گذاری، فاکتورهایی که مربوط به شکل غیر طبیعی رحم، فاکتورهای ایمونولوژیک را با یکسری از آزمایش ها می توان مشخص کرد.
- مشکلاتی که در دهانه رحم یا واژن وجود دارد که بسیار نادر است که با معاینه می توان آنها را تشخیص داد.
اگر هر یک از این موارد مشکلی نداشته باشد که همانطور که گفته شد در حدود 10 درصد از افراد چیزی مشخص نمی شود و عامل ناشناخته است که در این دست از افراد از روش های کمک باروری و تحریک تخمک گذاری استفاده می شود.
درمان ناباروری زنان
روش درمان ناباوری با توجه به دلیل بروز آن توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. با توجه به پیشرفت های روز افزون در زمینه پزشکی روش های متعددی برای درمان ناباروری وجود دارند که در ادامه آنها را با هم مرور می‌کنیم:
دارو درمانی: پزشک معمولا برای افرادی که مشکل تخمک گذاری و تخمدان پلی کیستیک دارند دارو تجویز می‌کند.
روش درمان ناباروری با آی یو آی: در این روش پزشک پس از جمع آوری و شستشوی اسپرم مرد آنها را درون رحم تخلیه می‌کند. این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که علت ناباروری مشکل در رسیدن اسپرم به لوله ی رحم باشد.
درمان ناباوری با آی وی اف: در روش آی وی اف تخمک ها پس از بارور شدن در آزمایشگاه به درون رحم منتقل می‌شوند.
لاپاراسکوپی: اگر دلیل ناباوری داشتن بیماری های مربط با لوله ی رحم و یا دستگاه تناسلی باشد، پزشک با استفاده از روش لاپاراسکوپی به درمان این بیماری ها می پردازد.
اهدای تخمک: این روش برای زنانی که به دلیل سن بالا نارسایی تخمک دارند و در نتیجه تخمکشان کیفیت کافی ندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رحم جایگزین: در این روش تخمک و اسپرم زن و شوهر در آزمایشگاه لقاح داده می شود و سپس به رحم زن دیگری منتقل می‌شود وجنین در رحم او رشد می کند.
سوالات متداول در خصوص علل ناباروری در زنان