اندومتریوز
بیماری آندومتریوز یک بیماری در زنان است که به معنی رشد بافت داخلی رحم در خارج از رحم است. بیماری آندومتریوز بیشتر در لگن بروز خواهد کرد. در واقع در آندومتریوز بافت آندومتر که لایه ی داخلی رحم است در خارج از محل خود یعنی داخل رحم تشکیل می شود و ممکن است در هر بخشی از بدن به وجود بیاید. در بیماری آندومتریوز، بافت آندومتر تغییر جا می دهد اما با این حال فعالیتش ادامه دارد و در هر دوره قاعدگی ضخیم تر می شود و خونریزی می کند. بهتر است بدانید که در این بیماری بافت های اطراف ممکن است که تحریک شوند و بافت دچار زخم شده و چسبندگی به وجود بیاید. کی از مشکلاتی که آندومتریوز ممکن است به وجود بیاورد بروز مشکلات بارداری است. این بیماری باعث بروز درد در دوران قاعدگی نیز می شود.
علائم بیماری آندومتریوز
- یکی از مهمترین علائم بیماری آندومتریوز درد لگن می باشد که در دوران قاعدگی تشدید می شود. این درد به مرور زمان بدتر خواهد شد و با گرفتگی عضلات همراه است. این درد قبل از شروع دوران قاعدگی شروع شده و تا چند روز بعد از عادت ماهیانه ادامه خواهد داشت.
- دیسمنوره که به معنی عادت ماهانه ی دردناک است از علائم دیگر آندومتریوز است.
- یکی دیگر از نشانه های این بیماری داشتن درد در طی نزدیکی با همسر و بعد از نزدیکی است.
- درد در هنگام اجابت مزاج و ادرار کردن نیز از نشانه های این بیماری است اما این درد در طی عادت ماهیانه افزایش می یابد.
- در برخی مواقع نیز ممکن است که در طی عادت ماهیانه خونریزی شدید داشته باشید و یا حتی در بین دو قاعدگی خونریزی داشته باشید.
- نازایی در برخی زنان نیز از نشانه های بیماری آندومتریوز است.
- همچنین علائمی همچون خستگی، اسهال، یبوست، نفخ و تهوع در طول عادت ماهیانه از نشانه های این بیماری به شمار می آید.
- یکی از نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد دقت در تشخیص بیماری است. در برخی مواقع این بیماری با بیماری های دیگری مانند کیست تخمدان یا بیماری های التهابی لگن و یا سندروم روده تحریک پذیر(IBS) اشتباه گرفته می شود.
علل بیماری آندومتریوز
برخی از نشانه های این بیماری عبارتند از:
- قاعدگی عقب گرد
- زخم جراحی
- رشد سلول های جنین
- انتقال سلول های آندومتر
- اختلال سیستم ایمنی
انواع آندومتریوز
در حالت کلی برحسب محل قرار گرفتن سلول های اندومتر، به سه نوع تقسیم بندی می شود که در ادامه به شرح هر کدام خواهیم پرداخت
اندومتریوز صفاقی سطحی
این نوع اندومتریوز شایع ترین نوع اندومتریوز است که در آن می توان ضایعات صفاق را مشاهده نمود.. صفاق در واقع لایه نازکی است که شامل حفره لگن می باشد.
اندومتریوما (ضایعه تخمدانی)
کیست های شکلاتی که تیره رنگ و پر از مایع هستند، در عمق تخمدان ها ایجاد می شوند که معمولا به سختی درمان می شوند. به همین دلیل است که سبب آسیب رساندن به بافت ها سالم تخمدان نیز می شوند
اندومتریوز صفاقی عمیق
رشد این نوع اندومتریوز زیر صفاق است که علاوه بر اندومتریوز رحم، سایر اندام های نزدیک به رحم همچون روده و مثانه را درگیر خود می کند. بین 1 الی 5 درصد از زنان این نوع اندومتریوز را تجربه می کنند.
میزان درد شاخص خوبی برای وضعیت بیمار نیست، چرا که ممکن است اندومتریوز خفیف نیز همراه با درد شدید باشد و اندومتریوز شدید نیز یا درد نداشته باشد و یا درد ان بسیار کم باشد.
مراحل اندومتریوز
اندومتریوز دارای چهار مرحله به صورت زیر است :
- اندومتریوز حداقلی
- اندومتریوز خفیف
- اندومتریوز متوسط
- اندومتریوز شدید
هر یک از مراحل می توانند در اثر عواملی همچون محل درگیری، تعداد، اندازه و عمق کاشت سلولهای آندومتر ایجاد شوند.
تشخیص انواع بیماری های اندومتریوز
برای تشخیص دقیق انواع و مراحل بیماری اندومتریوز، علائم مربوط به این بیماری و دیگر بیماری هایی که سبب درد ناحیه لگن می شوند را به بهترین متخصص زنان در این زمینه اطلاع داد.آزمایش هایی که جهت تشخیص دقیق تر از این بماری صورت می گیرد، به شرح زیر است :
معاینه لگن
پزشک متخصص با معاینه ناحیه لگن که با دست های خود سعی در ارزیابی نواحی از لگن که دچار ناهنجاری هایی همچون زخم رحمی و کیست شده است، به تشخیص انواع بیماری های اندومتریوز می پردازد. با این معاینه اغلب نمی توان نواحی کوچک اندومتریوز را احساس کرد، مگر در مواقعی که دچار کیست شده باشند.
سونوگرافی
یکی از موثرترین و آسان ترین روش های تشخیص اندومتریوز، سونوگرافی است. با استفاده از این روش تشخیصی، از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می شود. برای ثبت تصاویر از دستگاهی مبدل استفاده می شود که روش شکم فشار داده شده و یا داخل واژن قرار می گیرد که به آن سونوگرافی ترانس واژینال گفته می شود. سنوگرافی به طور قطع نمی توانند مشخص کنند که فرد با وجود کیست هایی که مشاهده شده است به اندومتریوز مبتلا شده یا نه.
تصویربرداری MRI
ام آر آی نوعی تصویربرداری است که توسط میدان مغناطیسی و امواج رادیویی می تواند تصاویری دقیق از اندام ها و بافت های داخلی بدن بدهد. همچنین با این نوع تصویر برداری می توان اطلاعات دقیقی در خصوص محل و انداه کاشت های سلولی اندومتر ارائه نمود.
لاپاراسکوپی
گاهی اوقات اندومتریوز با دارو سایر روش های درمانی، قابل درمان نیست که در این صورت پزشک فرد را به جراح ارجاع داده تا با لاپاراسکوپی اندومتریوز به صورت دقیق تر داخل شکم مشاهده شود. این روش با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود و با برش های کوچکی در نزدیکی ناف، این کار امکانپذیر است. لوله لاپاراسکوپ توسط این برش ها وارد شکم شده و پس از آن باید به دنبال علائم بافت اندومتر خارج از رحم در تمامی نواحی بود.
درمان آندومتریوز
در برخی مواقع با تجویز داروهای ضد درد و مسکن می توان این بیماری را درمان کرد. در برخی مواقع نیز هورمون درمانی می تواند درد آندومتریوز را کاهش دهد. در طول دوران قاعدگی در صورتی که هورون ها افزایش یا کاهش یابند آندومتر ضخیم می شود و حتی ممکن است که بریزد و خونریزی کند. اما با انجام هورمون درمانی رشد بافت آندومتر کم خواهد شد.
در صورتی که شما آندومتریوز دارید و قصد باردار شدن دارید می توانید با جراحی آندومتریوز را بردارید. این در حالی است که تخمدان و رحم شما سالم خواهد ماند.
روش کمک باروری نیز از راههای درمان آندومتریوز است. بهتر است بدانید که لقاح آزمایشگاهی برای باردار شدن نسبت به عمل جراحی خیلی بهتر است.
هیستروکتومی در مواردی که آندومتریوز شدید باشد باید انجام گیرد. هیستروکتومی به معنی خارج کردن رحم و تخمدان است.
درمان مکمل آندومتریوز
در برخی مواقع نیز با استفاده از طب سوزنی می توان درد آندومتریوز را کاهش داد. اما بهتر است اینکار را تحت نظر متخصص خود انجام دهید تا مشکلی برای شما پیش نیاید.
در بسیاری از خانم ها نیز تغییرات رژیم غذای مانند حذف یک نوع غذای خاص مثل لبنیات یا محصولات گندم ممکن است به تسکین درد کمک کند.
همچنین درمان هایی همچون مصرف ویتامین B1 و منیزیم به درمان و کنترل عادت ماهانه دردناک کمک می کند.
فعالیت در زمان ابتلا به آندومتریوز
در زمان ابتلا به این بیماری بهتر است که ورزش کنید و پیاده روی کنید. این فعالیت ها درد را کاهش خواهند داد و همچنین سطح استروژن را کاهش می دهند. اینکار باعث می شود که رشد آندومتریوز کاهش یابد. اما بهتر است توجه کنید که بعد از جراحی باید فعالیت ها کمی محدود شوند.
رژیم غذایی
توصیه ی مهم اینکه باید از خوردن کافئین خودداری کنید زیرا در برخی موارد باعث تشدید درد در خانم ها می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟
در صورتی که شما و یا یکی از اعضای خانواده تان علائم آندومتریوز را دارد و درد غیر قابل تحمل دارید باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر خونریزی غیر معمول یا زیاد دارید به پزشک مراجعه نمایید.
عوامل خطر آندومتریوز
برخی از علائم ممکن است که خطر ابتلا به آندومتریوز را افزایش دهند مانند:
- عدم بارداری بعد از ازدواج
- اگر یک یا چند نفر از اقوام نزدیک به آندومتریوز مبتلا باشند.
- در صورت مسدود کردن راه خروج طبیعی خون قاعدگی از بدن
- اگر فرد سابقه عفونت لگنی داشته باشد
- اگر فرد اختلال رحمی داشته باشد
عوارض آندومتریوز
- نازایی : یکی از عوارض شایع آندومتریوز نازایی است. برای اینکه زن باردار شود باید تخمک آزاد شده از تخمدان در لوله رحمی توسط سلول های اسپرم باردار شود و تخم تشکیل شود. این تخم باید به دیواره رحم متصل شده و رشد کند. بیماری آندومتریوز باعث مسدود شدن لوله رحمی می شود و به این ترتیب تخم و اسپرم از هم دور می شود. همچنین ممکن است که این بیماری به اسپرم یا تخم صدمه وارد کند. نکته ی جالب اینکه بسیاری از افراد ممکن است با آندومتریوز خفیف تا متوسط باردار شوند. بنابراین به زنان متاهلی که آندومتریوز دارند توصیه می شود که تا آندومتریوز بدتر نشده است باردار شوند.
- سرطان تخمدان: زنانی که آندومتریوز دارند بیشتر دچار سرطان تخمدان می شوند.
من یک ماه پریود نشدم به دکتر مراجعه کردم سونوواژینال انجام دادن و فهمیدن کیست 28 میلی دارم. بعد دو ماه بعدش که دوباره پریود نشدن از خودم آمپول زدم که بشم. دو بسته قرص ال دی داده بود واسه کیستم که از بین بره. می خوام بدونم علت اصلی پریود نشدنم چیه؟ اختلالات هورمونی و تیروئید و پاپ اسمیر دادم و سالم بود. ابعاد رحم هم خوب بود.
شاید مشكل هورموني دارين بايد مجدد بررسي بشين. شاید هم تنبلي تخمدان باشه
سلام وقتتون بخیر .همسر من آندو داشت. لاپاروسکوپی انجام داد. ولی دوباره علائم برگشته. چند تا دکتر پیشنهاد بارداری رو دادن ( بعد از اینکه ما با هیسترکتومی مخالفت کردیم ) برای بهبود بیماری تا اندازه ای. سوال من اینه که ما هیچ وقت قصد بچه دار شدن نداشتیم. آیا به این دلیل بچه دار شدن توجیه داره ؟ ( حالا به هر اندازه ای ) ممنون میشم جواب بدین.
در چه مواردی لاپاراسکوپی انجام میشه؟