مراحل آی وی اف و مدت زمان انتظار بارداری برای زوجینی که قصد استفاده از این روش کمک باروری را دارند، حائز اهمیت است. در این روش فرآیند بارورسازی با ترکیب تخمک و اسپرم به‌صورت دستی و در محیط آزمایشگاه انجام می‌پذیرد و سپس جنین ایجاد شده به رحم زن منتقل می‌گردد که در ادامه این مقاله به طور کامل درباره مراحل این انتقال و روش های مختلف آن صحبت خواهیم کرد.
عمل آی وی اف چند ساعت طول می‌کشد؟
کل فرآیند IVF از ابتدا تا انتها ممکن است بین ۴ تا ۶ هفته طول بکشد. با این حال، مراحل خاصی مانند بازیابی تخمک که حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد، یا انتقال جنین که معمولا کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، زمان کمتری می‌برند. در نتیجه، نمی‌توان زمان دقیقی برای کل عمل IVF تعیین کرد و این موضوع به عوامل مختلفی از جمله شرایط بیمار و نوع IVF انجام شده بستگی دارد.
مراحل آی وی اف (IVF)
فرایند آی وی اف شامل سلسله مراحلی است که به ترتیب عنوان می‌گردد:
۱- تحریک تخمدان
معمولاً در اواسط هر سیکل قاعدگی، آزادسازی تنها یک تخمک بالغ از یکی از تخمدان‌ها اتفاق می‌افتد. اما برای ivf به چندین تخمک بالغ نیاز است. در اولین مرحله آی وی اف پزشک با تحریک تخمدان توسط داروهای باروری هورمونی به آزادسازی چند تخمک بالغ کمک می‌نماید، تا شانس موفقیت در فرایند آی وی اف بالاتر برود.
۲- تخمک‌گیری (آسپیراسیون فولیکولی)
در مرحله دوم سه روز پس از تحریک تخمدان توسط تزریق دارو، پزشک با کمک تصاویر سونوگرافی و از طریق واژن یک سوزن نازک توخالی (اولتراسوند) را به سمت تخمک‌ها هدایت کرده و با دقت تخمک‌ها و مایعات را از فولیکول استخراج می‌نماید که به این عمل پانکچر نیز گفته می‌شود.
۳- گرفتن اسپرم از مرد
سومین مرحله از مراحل ivf اسپرم‌گیری از مرد است که باید همزمان با تخمک‌گیری از زن انجام پذیرد. قابل توجه است اگر نمونه‌گیری در منزل انجام بگیرد، می‌بایست نمونه ظرف ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به‌صورت استریل به آزمایشگاه رسانده شود. لازم به ذکر است از ۵ روز قبل از تهیه نمونه اسپرم، باید از نزدیکی خودداری گردد.
۴- لقاح آزمایشگاهی
مرحله چهارم تلقیح یا بارور سازی تخمک است که در این مرحله اسپرم و تخمک در ظروف آزمایشگاهی با هم پیوند داده می‌شوند تا لقاح به‌صورت طبیعی انجام گیرد. در صورت عدم لقاح طبیعی، اسپرم از طریق تزریق داخل سیتوپلاسمی سلول تخمک انجام می‌پذیرد. (از این پس تخمک‌های لقاح یافته را جنین می‌نامند.)
۵- انتقال جنین
در مرحله پنجم بهترین دکتر آی وی اف جنین‌های ایجاد شده را تحت‌نظر دارند و رشد و تقسیم سلولی منظم آن‌ها را بررسی می‌نمایند. همین‌طور در صورت لزوم بررسی‌های ژنتیکی بر روی جنین انجام می‌پذیرد. پس از ۳ تا ۵ روز جنین‌های ایجاد شده برای انتقال به رحم آماده می‌گردند.
آزادسازی جنین در رحم از بازیابی تخمک آسان‌تر است و پزشک از طریق یک لوله منعطف به نام کاتتر و از راه واژن و دهانه رحم معمولاً سه جنین را داخل رحم قرار می‌دهد. لازم است پس از انتقال جنین، فرد بین ۴ تا ۶ ساعت استراحت نموده و سپس مرخص می‌گردد. انتقال جنین یا لانه‌گزینی بین ۶ تا ۱۰ روز پس از خارج کردن تخمک اتفاق می‌افتد و پس از گذشت دو هفته می‌توان برای آزمایش بارداری اقدام نمود.
در آی وی اف چند تخمک لازم است؟
در تخمک گیری یا پانکچر برای آی وی اف، تعداد و کیفیت بیشتر تخمک‌های بالغ شانس بیشتری را برای باروری موفق به ارمغان می‌آورد. معمولا ۱۰ تا ۱۵ تخمک بالغ می‌توانند با تحریک تخمدان توسط داروهای هورمونی به دست آیند که البته سن، سلامت جسمی و سبک زندگی از جمله عوامل موثر بر تعداد و کیفیت تخمک به شمار می‌روند.
بارداری با آی وی اف
جمع آوری اسپرم برای آی وی اف
برای انجام یک آی وی اف موفق تعداد اسپرم و کیفیت آن مهم است. معمولا بین ۱۵ تا بیش از ۲۰۰ میلیون اسپرم به‌طور طبیعی در هر میلی لیتر مایع منی وجود دارند. قابل ذکر است چاقی یا اضافه وزن می‌تواند از دلایل تعداد کم اسپرم باشد و رژیم غذایی ویتامینه، فعالیت ورزشی، سبک زندگی سالم، پرهیز از مصرف الکل، مواد مخدر و دخانیات به افزایش تعداد اسپرم و بهبود کیفیت آن کمک می‌کند.
به‌طورکلی مقدار اسپرم لازم برای ivf بین ۱۰۰ هزار اسپرم به ازای هر تخمک بوده و حداقل ۱۰ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر باید وجود داشته باشد که ۳۰ درصد آن‌ها متحرک و ۱۵ درصد، حرکت سریع و رو به جلو داشته باشند.
روش‌های انتقال جنین در ivf
برای انتقال جنین چند روش وجود دارد که در زیر مختصراً به آن‌ها اشاره می‌کنیم؛
↲ انتقال جنین تازه
در این روش بین روز دوم تا پنجم جنین‌هایی که از طریق ivf لقاح یافته‌اند، به رحم زن انتقال می‌یابند.
↲ انتقال جنین فریز شده
در این روش جنین‌هایی که قبلاً لقاح یافته و منجمد شده بودند، یخ‌زدایی شده و در رحم جای می‌گیرند.
↲ انتقال جنین بلاستوسیست
در این روش جنین‌ها باید در بین روزهای پنجم تا هفتم به مرحله بلاستوسیست رسیده باشند و با شانس موفقیت بیشتری به رحم منتقل گردند.
↲ انتقال جنین کمک شده (assisted)
این روش برای افرادی که تجربه انتقال ناموفق داشته‌اند، می‌تواند موثر باشد. به‌طوری‌که یک شکاف کوچک در پوسته خارجی جنین ایجاد می‌نمایند تا جنین آسان‌تر از پوسته خارج شده و به دیواره رحم بچسبد.
✍️ بیشتر بخوانید: علت تشکیل نشدن جنین و شکست آی وی اف
چند بار می‌توان آی وی اف کرد؟
خوشبختانه برای انجام آی‌وی‌اف محدودیتی وجود ندارد و زوجین طبق نظر خود و تشخیص متخصص می‌توانند به دفعات مختلف از این روش کمکی بهره ببرند. البته اگر یک دوره آی وی اف با شکست مواجه شود، برای انجام مجدد آن و انتقال جنین‌های منجمد، باید تا بازگشت روال عادی عادت ماهانه صبر کرد. معمولا ۲ تا ۳ ماه زمان نیاز است تا مجددا عادت ماهانه بروز یابد و بدن برای دوره بعدی آی وی اف آماده شود.
چه مدت بعد از آی‌وی‌اف بارداری مشخص می‌شود؟
معمولا دو هفته پس از انتقال جنین می‌توان از طریق آزمایش بارداری و با اندازه‌گیری سطح هورمون، حاملگی را تایید نمود. چنانچه نتیجه این تست مثبت باشد، دو تا سه بعد سونوگرافی انجام می‌شود تا وضعیت جنین مورد بررسی قرار گیرد.
برای گذراندن دوره ivf آسوده‌تر چه کنیم؟
به‌طور کلی داشتن سبک زندگی سالم یکی از موثرترین راه‌های افزایش موفقیت آی وی اف است. همچنین راهکارهایی چون پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای شیمیایی یا گیاهی، داشتن خواب کافی ۷ تا ۸ ساعت در شبانه‌روز، فعالیت ورزشی مناسب و روزانه و پرهیز از ورزش‌های سنگین، حفظ روحیه بالا و کنترل استرس از ساده‌ترین و درعین‌حال موثرترین راه‌ها برای گذراندن دوره ivf آسوده‌تر خواهد بود. در نهایت مسلم است با صبوری و پیروی از نکاتی که در طول این مقاله گفته شد، می‌توان دوره آی وی اف را آسوده‌تر گذراند و به نتیجه مطلوب رسید.
*~ سوالات متداول درباره مراحل آی وی اف ~*
هیچ موردی از صدمه یا تخریب تخمدان پس از تخمک‌گیری مشاهده و ثبت نشده است. حتی در مواردی پس از بیوپسی تخمدان در زوجینی که نازایی طولانی‌مدت داشته‌اند، حاملگی به وجود آمده است.
بهتر است تا ۲ الی ۳ ماه صبر کرد تا بدن سیکل طبیعی خود را به دست آورد.
بله معمولاً ۵۲ درصد بارداری‌هایی که با ای وی اف انجام می‌شوند، دوقلو هستند؛ ولی احتمال سه قلویی ۲ تا ۳ درصد است.
از تحریک تخمک گذاری تا بارداری با ivf..
همان‌گونه که پیش‌تر ذکر شد، IVF یک فناوری کمک باروری است که به‌صورت چند مرحله‌ای انجام می‌پذیرد و این روند می‌تواند بین ۴ تا ۶ هفته به طول انجامد. این مراحل شامل مرحله تحریک تخمک‌گذاری، بازیابی تخمک، لقاح و لانه‌گزینی جنین هستند و دو هفته پس از انتقال جنین، آزمایش بارداری قابل انجام است. امید است از مطالعه مطالب فوق بهره کافی را برده باشید و در انجام روش کمک باروری آی وی اف با دید بهتری گام بردارید.