ورزش بعد از جراحی هیسترکتومی

ورزش بعد از جراحی هیسترکتومی می‌تواند در روند بهبود بیماران تاثیر مثبتی داشته باشد. زمان بهبود کامل پس از جراحی هیسترکتومی حدود 3 ماه در نظر گرفته می‌شود. این زمان با توجه به نوع جراحی انجام شده، وضعیت کلی سلامت بیمار و سایر موارد ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد. ورزش پس از جراحی هیسترکتومی می‌تواند طول دوران نقاهت را کاهش دهد و از ایجاد برخی از عوارض جانبی پس از جراحی پیشگیری نماید. در این مقاله از سایت دکتر بهناز عطارشاکری درباره برنامه ورزش و تحرکی مناسب بعد از عمل هیسترکتومی صحبت خواهیم کرد.

 اهمیت ورزش بعد از هیسترکتومی برای زنان

هیسترکتومی رحم هم جسم شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هم روح و روانتان را و ورزش کردن به شما کمک می‌کند تا با این تغییرات کنار بیایید و زودتر به زندگی عادی‌تان برگردید. ورزش بعد از عمل هیسترکتومی نه تنها به سلامت عمومی بدنتان کمک می‌کند، بلکه با تقویت عضلات لگن و ناحیه جراحی شده جلوی بروز عوارض جانبی هیسترکتومی مثل بی اختیاری ادرار را هم می‌گیرد. البته قبل از هرکاری باید با پزشک مشورت کرده و زمان مناسب ورزش را از او جویا شوید. اگر تمرینات مفید را در زمان مناسب انجام دهید و حواستان هم به واکنش و وضعیت بدنتان بعد از ورزش باشد، از نتایج مثبت آن بهره‌مند خواهید شد.

ورزش بعد از هیسترکتومی تا چه زمانی ممنوع است؟

به هیچ وجه نباید بلافاصله بعد از هیسترکتومی ورزش کنید. بسته به نوع عمل و وضعیت جسمانی‌تان باید مدتی استراحت داشته باشید. این زمان معمولاً 6 تا 8 هفته طول می‌کشد. بعد از این مدت باز هم باید با پزشک برای ورزش کردن مشورت کنید. اگر منعی نبود، آهسته و به تدریج شروع کنید. همچنین بهتر است که تمرین‌های شکم و میان تنه را به بعد موکول کنید تا دچار عوارض نشوید. ورزش و فعالیت‌های شدید در هفته‌های اول بعد از جراحی با خطر خونریزی داخلی همراه است. بنابراین باید اجازه بدهید بخیه‌ها و زخم‌هایتان خوب شوند و بعد تمرینات سبک را شروع کنید.

چه مدت بعد از عمل هیسترکتومی میتوان ورزش کرد؟

اکثر بیماران 6 تا 8 هفته پس از جراحی احساس بهتری دارند اما جهت بهبود کامل به چند ماه زمان نیاز است. این مدت جهت ترمیم بافت‌های داخلی و زخم‌های خارجی الزامی است. به همین دلیل پس از جراحی هیسترکتومی هرگونه ورزش و فعالیت بدنی باید به تدریج و همگام با وضعیت بهبودی انجام شود. زمان برگشت به فعالیت های ورزشی بعد از هیسترکتومی و افزایش فعالیت بدنی به عوامل مختلفی مانند نوع تکنیک انجام شده، شرایط سلامت عمومی بیمار و نوع ورزشی که قصد انجام ان را دارید، بستگی دارد. برای مثال زمان بازگشت به ورزش بعد از هیسترکتومی لاپاراسکوپی سریع تر بوده و همچنین مجوز انجام ورزش هایی مثل پیاده روی سبک، شنا و یوگا زودتر حاصل خواهد شد.

پیاده روی بعد از هیسترکتومی

پیاده روی پس از هیسترکتومی برداشتن رحم میتواند برای بهبودی و بازگشت به فعالیتهای روزمره بسیار مفید باشد. پیاده روی منظم بعد از هیسترکتومی میتواند به بهبود سریعتر، کاهش درد و تسریع بازگشت به فعالیتهای روزانه کمک کند. در ادامه چند نکته درباره پیاده روی بعد از هیسترکتومی ارائه شده که لازم است به آن توجه داشته باشید:

1. توصیه می‌شود بعد از عمل جراحی هیسترکتومی به تدریج و با احتیاط پیاده روی را شروع کنید. معمولا بعد از 2-3 روز میتوانید کمی پیاده روی کنید به این صورت که ابتدا در زمان های کوتاه مثلاً 5-10 دقیقه ای پیاده روی کرده و به تدریجی زمان پیاده روی را در طول روز افزایش دهید.
2. یشتر متخصصان توصیه میکنند روزانه 30-60 دقیقه پیاده روی انجام دهید. اما این میزان را بر اساس روند بهبودی خود تنظیم کنید و به خود فشار نیاورید.
3. در ابتدا سرعت پیاده روی را آهسته نگه دارید و به تدریج آن را افزایش دهید. سرعت پیاده روی باید به گونه‌ای باشد که احساس راحتی داشته باشید.
4. برای پیاده روی مکانی صاف، با سطح سخت و بدون مانع انتخاب کنید تا بتوانید به راحتی و بدون نگرانی پیاده روی کنید.
5. بین پیاده روی به خود استراحت دهید و در صورت خستگی یا درد، سریعا پیاده روی را متوقف کنید.

ورزش جهت تسکین عوارض جانبی پس از هیسترکتومی

در مراحل اولیه پس از جراحی هیسترکتومی می‌توانید با انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده روی برخی از عوارض هیسترکتومی را کاهش دهید. این عوارض عبارتند از:

• کاهش توانایی تنفس عمیق
• اختلال در گردش خون
• باد معده و یا نفخ
• احساس درد در پایین کمر
• یبوست
• خستگی
• احساس غم و ناراحتی
• افزایش وزن

زمان مناسب برای شروع ورزش پس از هیسترکتومی

• اکثر خانم‌ها می‌توانند پیاده روی‌های سبک را از همان زمانی که هنوز در بیمارستان بستری هستند شروع نمایند. میزان پیاده روی‌ها پس از ترخیص از بیمارستان به تدریج باید افزایش بیابد.
• متخصصین توصیه می‌نمایند جهت شروع ورزش‌های سبک به مدت 6 الی 8 هفته پس از جراحی صبر نمایند. این زمان در افراد مختلف، متفاوت است بنابراین حتما پیش از شروع تمرینات ورزشی با پزشک خود مشورت داشته باشید.
• تا 3 ماه اول پس از هیسترکتومی از انجام ورزش‌های شدید شکمی، تمرینات مقاومتی و یا حرکات کششی پیشرفته‌ی یوگا خودداری نمائید.
• در صورتی که قصد دارید ورزش جدیدی را شروع نمائید مربی خود را در مورد جراحی هیسترکتومی مطلع نمائید تا سختی و سطح تمرینات ورزشی شما را متناسب با شرایطی که دارید تنظیم نماید.

تمرینات اولیه ورزشی پس از هیسترکتومی

در اولین مرحله پس از جراحی هیسترکتومی که می‌خواهید تمرینات ورزشی را شروع نمائید این تمرینات باید جهت کاهش عوارض جانبی پس از جراحی و جلوگیری از تحلیل عضلانی باشد. تمرینات این مرحله عبارتند از:

↲ تمریناتی که مبتنی بر تنفس عمیق هستند

به صورت صاف روی تخت بنشینید، سپس تنفس‌های عمیق شکمی را انجام دهید. ابتدا یک نفس عمیق و آرام از راه بینی بکشید، تا جایی که می‌توانید ریه‌های خود را پر کنید، نفس خود را به مدت 3 ثانیه حبس کنید و سپس از طریق دهان به آرامی بازدم انجام دهید.

↲ تمریناتی که منجر به افزایش گردش خون میشود

ورزش هایی مانند پیاده روی که قبلتر کامل درباره آن صحبت کردیم و همچنین ورزش‌های گروهی مانند فیتنس، زومبا، ایروبیک و پیلاتس نیز میتواند باعث افزایش گردش خون در اندام های داخلی بدن شما گردد

↲ بلند شدن از تخت

به سمت لبه‌ی تخت بچرخید و پاهای خود را از لبه تخت بیرون بیاورید. بازوهای خود را به بالا فشار دهید. بدون زور زدن روی لبه‌ی تخت بنشینید. سپس به آرامی بایستید.

↲ ورزش های خانگی در تخت

1- همان طور که در تخت دراز کشیده‌اید پاهای خود را از ناحیه مچ پا به بالا و پایین حرکت دهید. هر یک ساعت به مدت 30 ثانیه این حرکت را انجام دهید.

2- ورزش دیگری که در تخت می‌توانید انجام دهید بدین گونه است: زانوهای خود را خم کنید. شکم خود را با دست نگه دارید. همزمان باسن، زانو و شانه‌ها خود را به پهلو بچرخانید.

↲ ورزش‌هایی برای گردش خون

هر چه خون‌رسانی به عضو جراحی شده بیشتر شود، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری هم به آن می‌رسد. به این ترتیب روند بهبودی سریع‌تر انجام می‌گیرد. بهترین ورزش بعد از هیسترکتومی پیاده روی سبک است. پیاده روی خون را در پا‌ها به جریان می‌اندازد و مانع از لختگی خون می‌شود.

یکی دیگر از تمرین‌های خوب برای افزایش گردش خون حرکت دوچرخه است. روی زمین دراز بکشید و به آرامی پا‌هایتان را به حالت دوچرخه حرکت بدهید تا خون جریان بیشتری پیدا کند. شنا کردن، بالا بردن پا‌ها و خم کردن پا‌ها از زانو و سپس برگشت به حالت قبل هم از جمله تمرین‌های مفید بعد از هیسترکتومی هستند.

↲ ورزش‌های قدرتی

تمرینات قدرتی نیروی از دست رفته بدنتان را به شما بر می‌گردانند. اما از آنجایی که این تمرین‌ها قدرت بیشتری می‌طلبند، اول باید با پزشکتان مشورت کنید. در صورتی که بدون صلاحدید پزشک ورزش‌های قدرتی را شروع کنید با افتادگی رحم و بی اختیاری ادرار مواجه خواهید شد.

یکی از بهترین ورزش‌های قدرتی بعد از هیسترکتومی تمرین کگل است. این تمرین با تقویت عضلات لگن مانع از ضعف مثانه و بی اختیاری ادرار می‌شود. برای انجام حرکت کگل 5 تا 10 ثانیه عضلاتی که برای توقف ادرار به کار می‌برید را سفت و منقبض کنید. بعد به آرامی این عضلات را شل کنید. این حرکت را چند بار تکرار کنید.

یوگا، حرکت پل و تمرین با وزنه‌های سبک هم از جمله ورزش‌های قدرتی مفید بعد از هیسترکتومی هستند.

↲ورزش‌های تنفسی

تمرین تنفس عمیق با افزایش جریان گردن خون به بهبود سریع‌تر شما کمک می‌کنند. برای این کار دراز بکشید و پا‌هایتان را به اندازه عرض شانه باز کنید. کف یک دست را روی زمین و آن یکی را روی شکمتان بگذارید.

حالا از بینی طوری عمیق و آرام نفس بکشید که دستِ روی شکم بالا بیاید. در حد 2 تا 3 ثانیه نفستان را حبس کنید و بعد به آرامی هوا را از دهان خارج کنید. چند دفعه این کار را تکرار کنید.

↲ورزش‌های میان تنه و شکم

یوگا و پیلاتس جزء بهترین ورزش‌ها برای تقویت عضلات مرکزی و شکم هستند. این تمرین‌ها با تقویت عضلات میان تنه، استقامت و انعطاف‌پذیری بدنتان را بالا می‌برند. فقط یادتان باشد که مثل هر نوع ورزش بعد از عمل هیسترکتومی، تمرینات میان تنه و شکم هم باید تحت نظر پزشک انجام شوند.

یکی دیگر از تمرین‌های خوب، حرکت پل است. بعد از اینکه به پشت دراز کشیدید، زانوهایتان را خم کنید. حالا با منقبض کردن عضلات شکم و لگن، میان تنه را از زمین جدا کرده و به سمت بالا ببرید. چند ثانیه در این حالت بمانید و بعد به وضعیت اول برگردید.

↲ورزش‌های تقویتی لگن

هر چه عضلات لگن شما قوی‌تر باشند استقامت و تعادل بیشتری هم خواهید داشت. برای اینکه زودتر بتوانید به زندگی عادی برگردید می‌توانید با مشورت پزشک و 6 تا 8 هفته بعد از هیسترکتومی شنا، اسکوات و حرکت لانژ را در برنامه ورزش بعد از عمل هیسترکتومی بگنجانید.

اسکوات حرکت بسیار مناسبی برای تقویت عضلات لگن است. در حالت ایستاده، پاها را اندازه عرض شانه باز کنید. حالا بدنتان را به سمت پایین بکشید و زانو‌ها را خم کنید. چند بار این حرکت را تکرار کنید. برای انجام حرکت لانژ هم به همان نحو بایستید. دو دست را به کمر بزنید. با یک پا یک قدم به جلو بروید. در این حالت زانوی پای جلویی خم می‌شود و پای عقبی به پشت کشیده می‌شود. چند ثانیه به این حالت بمانید و دوباره پا را به عقب برگردانید. چند بار این حرکت را تکرار کنید.

ورزش در 6 هفته‌ی اول بعد هیسترکتومی

پس از مرخص شدن از بیمارستان، ورزش در خانه می‌تواند بخش مهمی از روند بهبود شما باشد. تمرینات ورزشی ساده پس از جراحی هیسترکتومی می‌تواند از بروز عوارضی مانند کمردرد، و مشکلات کف لگن جلوگیری نماید و یا شدت آنها را کاهش دهد. ورزش‌هایی که در 6 هفته‌ی اول پس از جراحی هیسترکتومی می‌توانید انجام دهید عبارتند از:

• راه رفتن و پیاده روی‌های سبک
• تمرینات عمیق مرکز شکم
• تمرینات کف لگن مانند کگل
• حرکت دادن بدن در رختخواب

✍️ بیشتر بخوانید: تغذیه بعد از جراحی هیسترکتومی

ورزش‌ های مناسب بعد بهبود کامل هیسترکتومی

زمانی که پزشک به شما اعلام کرد که می‌توانید ورزش‌های معمولی را شروع نمائید، توصیه می‌شود این ورزش‌ها را در اولویت قرار دهید:

• تمرینات قدرتی کف لگن
• تمرینات تناسب اندام مانند پیاده روی و دوچرخه سواری
• تمرینات کششی ملایم
• تمرینات کف لگن مانند کگل
• تمریناتی جهت قوی شدن عضلات عمقی شکم و ستون فقرات

ورزش های ممنوعه بلافاصله بعد از هیسترکتومی

• دویدن و یا پریدن
• دراز و نشست
• تمرینات مقاومتی  مانند تمرین با وزنه
• تمرین با دستگاه برای انجام حرکات مقاومتی شکم
• برخی از تمرینات کششی شدید شکم مانند حرکت کبرا در یوگا

نکاتی که باید قبل از ورزش بعد عمل هیسترکتومی بدانید

• اول از همه با پزشک مشورت کنید و در صورت صلاحدید او ورزش را شروع کنید.
• اجازه بدهید دوره بهبودی کامل بگذرد و بعد ورزش را شروع کنید.
• به بدنتان گوش کنید. اگر حین ورزش دچار درد، گرفتگی و تنگی نفس شدید تمرین را متوقف کنید.
• تمرینات را آهسته و پیوسته جلو ببرید. به خودتان زیاد فشار نیاورید.
• با ورزش‌های سبک و ملایم مثل پیاده روی و تمرینات تنفسی شروع کنید و کم کم به سمت ورزش‌های قدرتی بروید.

محدودیت‌ها و عوامل خطر ورزش بعد هیسترکتومی

ورزش بعد از عمل هیسترکتومی قرار است به بهبودی سریع شما کمک کند؛ پس حتماً باید طبق زمان‌بندی گفته شده انجام شود تا تأثیر مثبتی بگذارد. اگر خیلی زود شروع به ورزش کردن کنید یا فشار زیادی به خودتان بیاورید با عوارض زیر روبرو خواهید شد:

• خونریزی داخلی
• باز شدن بخیه‌ها
• عفونت
• التهاب و درد لگن
• فتق شکم
• خستگی و کشیدگی عضلات
• طولانی شدن روند ترمیم ناحیه عمل

*~ سوالات متداول درباره ورزش بعد از هیسترکتومی ~*